Toen wij vandaag op de snelweg reden, zat ik ter verpozing de namen op vrachtwagens te lezen. Veel transportbedrijven hebben een bedrijfsnaam, maar er zijn er ook een heleboel die gewoon de naam van de oprichter en/of eigenaar dragen. Ineens kwam ik op de volgende gedachte: Alles verandert, alle oude dingen verdwijnen en er komen nieuwe dingen voor in de plaats. Behalve…..? Achternamen! Daar komen echt nooit nieuwe bij. Alle achternamen zijn al honderden jaren in gebruik en ze worden niet vervangen door modernere varianten.
De meeste zijn van de plaats waar de eerste drager vandaan kwam, van wat z’n beroep was, of van wie hij een kind was. En bij wijze van geintje ook wel zijn bijnaam, of die van z’n opa. Ik noem dit allemaal expres op in de mannelijke vorm, want dat was in eerste instantie de enige rechtsgeldige vorm. De naam van de man was bepalend. Dus als je als meisje geboren werd, kreeg je eerst de naam van je vader en later de naam van je echtgenoot.
Het was erg leuk om tijdens de lange autorit (ik zat zelf niet achter het stuur) daarover na te denken. De achternamen ‘van Soest, ‘van Haren’ en ‘van Tilburg’ zijn heel normaal. Maar er zal bijvoorbeeld geen familie ‘van Lelystad’ bestaan. Die naam is gewoon te nieuw.
Beroepen doen het ook goed. ‘Bakker’, ‘Brouwer’, ‘Visser’, ‘Smid’ en ‘Zeeman’ zijn prima namen.
Maar wat te denken van ‘Programmeur’, ‘Praktijkmanager’ of ‘Politicoloog’ (Fraaie alliteratie in deze zin maar dat is toevallig) Als iemand zich zo zou voorstellen zouden we reageren met; “Ja, dat bent u, maar hoe heet u?”
Het worden gewoon geen achternamen want iedereen heeft al een achternaam.
Het maakt niet uit of iets niet meer bestaat, de achternaam blijft bestaan.
‘Kuiper’ is bijvoorbeeld niet veranderd in ‘Inblikker’.
Och, maar dat is ook een leuk spelletje! Kijken of je namen hip en actueel kunt maken!
‘Brugman’ ? Ouderwets! We maken er ‘Ecoductman’ van , ‘Van der Molen’ wordt ‘Van het Zonnepaneel’ en ‘Schouten’ wordt ‘Wijkagenten’.
En als we willen moderniseren moeten we ook zeker een paar namen verengelsen.
‘Van den Broek’ wordt ‘In Jeans’ en ‘Tineke Bos’ kan ook echt niet meer, dat moet op z’n minst ‘Tiny Wood’ worden.
Dan nog een paar trendy spellingen erin gooien en we zijn weer helemaal klaar voor de nieuwe eeuw. ‘De Vries’ wordt ‘D’Vriezz’ en ‘Vink’ wordt ‘Finq’.
Zit ik alleen nog met mijn eigen naam. Van Bloois, wat moet je daar nou mee. Niks maar, ik heb het altijd al een aparte naam gevonden, dus we laten het lekker zo.
Als iemand nog leuke suggesties heeft naar aanleiding van bovenstaand verhaal, laat ze horen!
Ben heel benieuwd!

foto: Unity.com

Mijn vader was erg gesteld op correct taalgebruik en hij hield ervan om mooie zinnen te maken. Vooral als hij iets opschreef, in zijn perfecte handschrift. Wat hij schreef, zelfs al was het een kladje voor zichzelf, zag er altijd uit alsof het een gedrukte tekst was.
Mijn vader was ook erg gesteld op lekker eten. Mijn moeder kookte meestal, maar mijn vader kwam altijd aandragen met recepten. In een restaurant probeerde hij te achterhalen welke kruiden er in zijn eten zaten en hoe het vlees of de vis gebakken dan wel gegrild was, als hij een recept tegenkwam in de krant wat hem wat leek moest het uitgeprobeerd worden en zelf verzon hij ook nog wel eens wat.
Als het een blijvertje was, zo’n recept, dan zette hij het op papier. En dan niet in zijn mooie handschrift. Nee, daar moest de typmachine voor tevoorschijn komen.
Met de tongpunt uit de mond van inspanning hamerde hij dan met zijn twee wijsvingers op de toetsen, alsof de letters door het papier heen moesten in plaats van er op. Ging er een letter fout, dan werd die minutieus weggepoetst met Tippex en werd de goede letter erin getimmerd.
Als het recept uitgetypt was, ging hij met voldoende kwartjes op zak naar een winkel waar een foto-kopieerapparaat stond, maakte een aantal kopieën en deelde die met gulle hand uit aan wie het recept maar wilde hebben.

Zoals de meeste lezers wel weten is mijn dochter Irene ook een groot liefhebber van recepten. Haar site Gezellige Gerechten staat boordevol heerlijkheden, haar opa zou zich in zijn handen gewreven hebben van plezier.
Af en toe vraagt ze wel eens: “Mam wat is het recept van dit of dat gerecht, wat jij thuis maakte?” En dan kan het zomaar zo zijn dat er een gefotokopieerd getypt vel van haar opa tevoorschijn komt.
De taal in deze recepten is ongeëvenaard

Bijvoorbeeld :
Stamp vervolgens de aardappels en de wortels/knolselderij goed door elkaar en breng met een verkruimeld stuk bouillonblok (of bij benarde financiën gewoon zout) de stamppot op smaak. Proef dan of de stamppot naar believen is qua smaak en pittigheid en reguleer deze zo nodig met ketjap (indien te zuur), met azijn (indien te zoet) en met zout of maggi (indien te flauw)
Is de knolselderij bij aankoop nog in het bezit van blad, dan verfraaien enige fijngesneden verse blaadjes het uiterlijk van het gerecht.
Tijdens het nuttigen van deze hutspot mag een regelmatig slokje van een beslist eenvoudige droge witte wijn als niet geheel onverdienstelijk aangemerkt worden

Mensen dit gaat over stamppot, niks ‘prak met kuiltje jus’ dus.
Een poosje terug kwam het recept voor linzenschotel tevoorschijn en Irene rolde zowat van haar stoel bij het volgende stukje:

Stort de geweekte linzen in een zeef en vervolgens in een braadpan (zonder zeef) . Dan op de linzen….etc…
Mijn vader,haar opa, wilde niet dat er ook maar enige onduidelijkheid kon ontstaan in zijn beschrijving.

Het waren over het algemeen stevige, eenvoudige gerechten waar mijn vader van hield, maar zijn formulering leek de recepten naar een hoger niveau te tillen.

Bij koolraapstamppot:
Regel daarna de zoutte van de koolraap, de zoutte van de boterhamworst speelt hierin een rol. Stamp de aardappelen erdoor met toevoeging van het karwijzaad. Doe alles in een ingevette open ovenschaal en leg dakpansgewijs de in dunne schijven gesneden goudreinet erop. Aanbevolen wordt de appelschijven in een koekenpan wat voor te braden

Bij groentestoofpot:
De prei wordt in niet te dunne ringen gesneden, de winterwortel grof geraspt, de spruitjes in vieren verdeeld en de paprika eveneens in stukjes of smalle ringen. Naast of in plaats van genoemde groenten kunnen uiteraard ook andere groenten gebruikt worden, echter sperciebonen en snijbonen zijn niet zo geschikt. (….) Is alles gaar, eerst dan wordt de inhoud van het potje witte bonen met aanhangend vocht toegevoegd, daarna het geheel op de vereiste smaak gebracht met maggi.

Maar hij kon ook heel best genieten van de wat meer culinaire gerechten. Als er maar flinke hoeveelheden knoflook en kruiden inzaten was het goed.
Vanavond eten we zo’n gerecht waar (o)pa’s recept onontbeerlijk bij is. Ik kwam gister namelijk in het winkeltje van de Hortus in Haren een salieplantje tegen. Op de een of andere manier kan ik nooit salie kopen, niet vers en niet gedroogd. Dus nu ik het zag moest het gelijk mee.
Want dan kunnen we weer eens “Salie-Braadstuk” eten!
Een stuk vlees waar je knoflook en salieblaadjes insteekt, wat een poos met olijfolie moet marineren en wat vanavond dan met toegevoegde witte wijn in de oven gebraden wordt.
Ook met de beschrijving van dit recept was mijn vader weer op z’n best:
Vanwege het gebruik van olie en wijn zal behoudens een mogelijk plaatselijk korstje het vlees een lichte kleur behouden. Afhankelijk van de gebruikte ingrediënten zal na het braden de “jus” meer of minder helder zijn, dit doet niets aan de smaak of kwaliteit af.
Wordt noodwendigerwijze in plaats van verse salie gedroogde salie gebruikt, dan moet rekening gehouden worden met de intensere geur en smaak van het gedroogde product.

Ik hoef niet noodwendigerwijze het gedroogde product te gebruiken, ik heb gisteravond heerlijk verse salieblaadjes in het vlees gestoken.
En pa, ik heb ook een lekkere chardonnay gekocht. Ik denk dat een glas daarvan bij het eten vanavond zeker als niet geheel onverdienstelijk aangemerkt zal worden.
Wie weet maak ik samen met Irene en met mijn zus Toos (die ook diverse recepten in haar bezit heeft) nog wel eens een kookboekje met een literair tintje:
“Koken met (o)pa” !

Toen wij zondag heerlijk oubollig een toertochtje maakten met de oldtimer (compleet met kaart op schoot, ik noemde het op facebook al ‘Strava voor oude mensen’) reden we meest over landweggetjes. Er was niet veel verkeer, afgezien van een aantal fietsers. Over het algemeen waren het stelletjes in, wat we vroeger noemden, de Vut-leeftijd. Maar de Vut (vervroegde uittreding) bestaat niet meer, het is nu de Blut (belachelijk late uittreding) Mensen gaan nu zo laat met pensioen dat ze gelijk aan de scootmobiel toe zijn ben ik bang.
Enfin, deze stellen zaten samen op de fiets, man meestal in streepjespolo en korte broek, vrouw in makkelijke driekwartsbroek en zomers bloesje. Vrouw aan de rechterkant van de weg, man midden op de weg.
Echt. Allemaal. Waarom midden op de weg? Om hun vrouw te beschermen tegen de woeste stroom verkeer? O nee, die was er niet. Afgezien van een enkele oldtimer, die hen ronkend achterop kwam rijden. Dan krijg je de volgende situatie:
Man blijft stug doorfietsen midden op de weg. Ik neem gas terug, omdat ik weet dat de auto dan een paar fikse knallen geeft. Spaart weer een claxon uit. Man blijft hardnekkig midden op de weg fietsen. Onze ramen staan open , ik hoor de vrouw roepen: “Auto!” Man gaat 10 centimeter naar rechts, zodat ik alsnog vrij krapjes erlangs kan. In mijn achteruitkijkspiegel zie ik dat, zodra ik voorbij ben, man weer midden op de weg rijdt.
En dat was niet éen stelletje. Minstens 6 x was ’t hetzelfde. En iedere keer andere stellen. Waarom hebben die mannen zoveel meer ruimte nodig dan de vrouwen? Zou het een soort oergedrag zijn, een kwestie van territorium en intimidatie? Jammer, ik was eerlijk gezegd niet geïntimideerd door de streepjes en de e-bike.
Toch denk ik dat het wel een soort instinct is, wat in duizenden jaren evolutie niet verdwenen is. Eigenlijk vind ik dat op zich best interessant. Dat ondanks onze digitale maatschappij de lichaamstaal nog steeds heel belangrijk is, al zijn een heleboel mensen zich daar misschien niet eens bewust van.  Vrouwen nemen minder plek in dan mannen. Ik zie geen vrouw wijdbeens op een bank zitten, met haar armen gespreid over de leuning. Natuurlijk is het ook aangeleerd gedrag, vrouwen moeten netjes zitten, benen bij elkaar. Ondanks de jarenlange emancipatie is de lichaamstaal van de vrouw nog altijd nederig en zedig. Mannen mogen wel wijdbeens zitten, die hoeven niet zedig te zijn.
Maar er is toch een beetje een verandering op komst, in de acceptatie althans. Dat blijkt al uit de term ‘manspreading’ , ( in 2015 officieel opgenomen in de Oxford Dictionary.) Het schijnt vooral in het openbaar vervoer een grote ergernis te zijn als mannen daar aan doen. Ik ga heel weinig met de trein of de bus, maar ik vind het ook erg onprettig als ik naast een man zit die de mijne niet is en ik zijn been tegen mijn dij voel. Ga weg!
In Madrid en New York zijn er nu bordjes in de bus en in de metro:

Van mij mag het. Want kom op heren, het is echt geen kwestie van anatomische noodzakelijkheid om zo te zitten. Het is ruimte opeisen van een ander. En in het openbaar is dat niet sociaal. Niet op de weg, niet in de trein, niet op een bankje in het park.
Dit oergedrag is niet meer van deze tijd.

(bron illustratie:  Volkskrant)

Gister voelde het alsof ik zat te wachten op de uitslag van een examen. De winnaars van een schrijfwedstrijd, die was uitgeschreven door een uitgeverij, zouden bekend gemaakt worden.
Ik had mijn verhaal in Maart al ingestuurd, was vrouwmoedig geduldig gebleven toen ik bericht kreeg dat de uitslag twee weken later dan de planning zou komen, vanwege het overweldigende aantal inzendingen, maar gister was mijn geduld uitgeput. Ik wilde zo graag weten of de jury net zo enthousiast was over mijn verhaal als ik zelf! Ik schrijf altijd al en de laatste tijd heel veel. De frequentie van de blogs hier is daar een bewijs van.
Maar verhalen bedenken en schrijven is ook  iets wat ik altijd al heel erg graag heb gedaan. En dan vooral met sprookjesachtige elementen erin verwerkt.
Op de lagere school schreef ik al heel graag opstellen, ik heb nog een schoolkrant bewaard waar een sprookje van mij instaat: “De reus die niet kon praten”
Voor het examen Nederlands op de middelbare school moest ik ook een opstel schrijven. Er waren verschillende opdrachten waar je uit kon kiezen en ik koos: ‘Verklaar door middel van een zelfbedachte sage of legende de naam van een stad, dorp of gehucht.’
Ik schreef een verhaal over het gehuchtje Bloemkoolstronkeradeel en kreeg daarvoor een 9. Dat was wel een gloriemoment in mijn verder nogal gemiddelde schoolloopbaan.
Op de kleuterleidsters-opleiding moesten we natuurlijk ook verhalen leren vertellen, en we  leerden heel veel over het belang van sprookjes en fantasieverhalen.
Als kind had ik al een prachtig sprookjesboek met werkelijk toverachtige platen erin, het is haast stukgelezen. En ik had een sprookjesboek van de Efteling gekregen, met de karakteristieke tekeningen van Anton Pieck. Ook dat boek viel bijna uit elkaar. Nu moest ik voor mijn school sprookjesboeken kopen: ‘Grimm’s verzamelde sprookjes voor kind en gezin’ en ‘Sprookjes van Andersen’ Van die laatste titel heb ik later een antiek exemplaar gekregen, gebonden in rood leer en de bladzijden gelig met bruine spikkels van ouderdom. Mijn pronkstuk in de boekenkast. Maar ook voor mijzelf verzamelde ik een mooie collectie boeken. “De elfen” met tekeningen van Brian Froud en Alan Lee. Deze heren hebben later meegewerkt aan mijn ultieme lievelingsfilm aller tijden: The Dark Crystal, van Jim Henson.
Een boek over Reuzen, Fabels van La Fontaine, de complete serie boeken van Tolkien, inclusief een Bestiarium. Twee boeken over the Dark Crystal, wat afgelopen kerst aangevuld is met een werkelijk schitterend nieuw boek over het zelfde onderwerp.
Toen ik aan het werk ging op de kleuterschool verzon ik eindeloos verhaaltjes voor de kinderen. Al gauw bleken de avonturen van het bosmannetje Krieltje favoriet bij mijn leerlingetjes.
Begin jaren 2000 ging ik de verhalen opschrijven en maakte ik er tekeningen bij. Uiteindelijk had ik een bundeltje gemaakt wat ik de titel “Een jaar met Krieltje” gaf, twaalf verhalen, verdeeld over drie per seizoen.
Ik maakte er een keurig manuscript van en stuurde dat naar verschillende uitgevers van kinderboeken. En altijd kwam het weer terug, met een begeleidend briefje waarin, in vele varianten, deze boodschap stond: ‘Goed verhaal, doen we niks mee’.
Ok, dan niet. Maar ik had het gevoel dat ik iets gemaakt had wat kinderen plezier kon geven, dus ik benaderde in 2009 een printing-on-demand uitgever. Die maakte er wel een leuk boekje van, alleen komt het via die weg niet in de boekhandel terecht, en de reclame ervoor moet je ook zelf maken. Ik kan dus niet zeggen dat het mijn grote doorbraak is geworden. Toch ben ik er nog steeds trots op en vinden de kleintjes hier het erg leuk als ik er uit voorlees. En ik vind het geweldig als een kleuter op z’n hurken gaat zitten bij een grote eikenboom om te onderzoeken of dit misschien de boom van Krieltje is. Dan voel ik gewoon zelf weer de magie van vroeger. Eerlijk gezegd denk ik dat het  bij mij nooit echt overgegaan is, die magische fase.
Met het schrijven van blogs, dus schrijven voor volwassenen, bleek ik ook aardig mijn ei kwijt te kunnen. Ik merkte dat ik echt blij word van schrijven, en ook blij als mensen me laten weten dat ze mijn stukjes gelezen hebben en waarderen. Ik ging wat meer durven, zoals artikelen schrijven voor een online-magazine. En sommige blogs van Daagse Dingen worden daar ook gepubliceerd.
Een paar maanden geleden besloot ik een account aan te maken op een schrijvers-site. Ik heb er zelf nog niet veel opgezet, afgezien van een stukje om mezelf voor te stellen. Maar wel heel veel gelezen, zowel schrijfsels van andere amateurs zoals ik, als artikelen over schrijven.
Op die site staat ook een overzicht van landelijke schrijfwedstrijden.
Mijn oog viel direct op: “ Hier, toen en nu – schrijf een verhaal waarin een sage uit jouw buurt een rol speelt in het heden”
Dat was nou echt iets wat in mijn straatje past. Ik ging gelijk enthousiast op zoek naar volksverhalen uit deze omgeving en vond er een die me erg aansprak. De dagen daarna liep ik te broeden op mijn eigen verhaal. Heerlijk vind ik dat, in mijn hoofd een verhaal maken, bijvoorbeeld tijdens het wandelen met Lenny, of tijdens het stofzuigen of strijken, terwijl er nog geen pen of laptop aan te pas komt.
Toen ik tevreden was, typte ik het verhaal uit, probeerde het objectief op taal- en typfouten te beoordelen en stuurde het op.
Dat was nog wel even een spannend moment. Durf ik dit? Maak ik mezelf niet belachelijk met dit verhaal? Kan ik tegen kritiek? Is het goed genoeg?
Mijn vinger heeft echt even een poosje boven de knop “Verzenden” gezweefd, ineens vond ik het eng. Maar ach, wat hing er vanaf, als het niks werd?
“Courage, Willow” citeerde ik in gedachten een quote uit een geliefde fantasy-film, en ik verzond de mail met het verhaal.
Ik wilde het eigenlijk aan niemand vertellen, uit een misplaatst soort zelfbescherming denk ik, maar later heb ik het toch wel aan Bert verteld en het verhaal aan hem voorgelezen. En toch ook maar aan mijn eigen kinderen verteld dat ik aan een wedstrijd had meegedaan, zonder verder in details te treden.
De mededeling dat het aantal inzendingen overweldigend was, maakte me wel wat onzekerder. Dan moest ik toch wel ècht iets goeds afgeleverd hebben, wilde ik bij de winnaars horen.
Ik wilde dit ZO graag, ik kan eigenlijk niet eens aan mezelf goed uitleggen waarom dan. Erkenning, heb ik dat echt zo nodig? Winnen? Ik ben helemaal niet zo competitief.
Op 9 juni zou de uitslag komen. Vanaf ’s morgens 10 uur (nee, stiekem al eerder) keek ik regelmatig op mijn mail. Niks. We gingen op bezoek in Holten , waar mijn zus en zwager de hele familie hadden uitgenodigd voor een barbecue. Het was heel gezellig, met allemaal lekker eten en drinken,en de hele dag buiten zitten, maar ik vergat niet om af en toe heel snel even mijn mail te checken. Niets.
Het werd avond en ik dacht: het komt nu niet meer. Ik heb niet gewonnen, anders had ik het nu wel gehoord. Jammer hoor. Maar ach, het was te verwachten. En gelukkig hadden we een heel leuke dag met elkaar.
Op een gegeven moment pakte ik mijn telefoon nog even om te kijken hoe laat het was, ik wilde niet graag in het donker rijden. Het was bijna 20.00 u. en ik zag dat ik een icoontje van Outlook op mijn scherm had. Ik klikte het aan en las direct: Annelies, gefeliciteerd! Jouw inzending is één van de uitgekozen verhalen!
“Jaaaa” riep ik keihard, zodat de familie verschrikt de gesprekken staakte en naar mij staarde. Ik vertelde stuiterend dat ik gewonnen had en iedereen was natuurlijk blij voor me.
Het voelde als de uitslag van een examen , zei ik al in het begin. Ik ben geslaagd. Maar ik heb toch maar niet de vlag uitgehangen met mijn laptop eraan.Nu is het wachten op de bundel waarin mijn verhaal, samen met nog 10 andere, zal worden gepubliceerd. Mijn eerste publicatie bij een echte uitgeverij. Ik ben zo trots…..