In de aanloop naar 31 december krijg je het ene jaaroverzicht na het andere.  Muziek, sport, nieuws, er is weer veel gebeurd.  Ook van mensen persoonlijk zie je jaaroverzichten. Facebook maakte zich er dit jaar er makkelijk vanaf, ik kreeg een lijstje namen met wie ik het meest contact had gehad. Alsof ik dat zelf niet wist zeg. 
Spotify verblijdde me met de mededeling dat mijn muzieksmaak chagrijnig is. Chragrijnig!
Ze hebben het verkeerde woord uit de vertaalmachine gekozen. Mijn muziek was vaak moody, stemmig.  En niet moody, chagrijnig.  Het leverde me wel een grijns op.

En hoe zit het met mijn eigen jaaroverzicht? Nou, voor mij persoonlijk was het een raar, bijzonder, moeilijk, maar ook goed jaar.  Een turbulenter jaar dan gemiddeld. 

Het jaar van erop uit gaan met lekkers en drinken mee, in plaats van ‘we gaan wel even ergens een biertje drinken’.  Maar dat leverde ook heel leuke dagen op! Bijvoorbeeld de ontzettend leuke smulroute in Drenthe, waarbij je een rugzakje mee kreeg met een soort hightea in een doosje, waar we tijdens de wandeling van 10 km 2x heerlijk mee gepauzeerd hebben. 
Of samen ergens op een boomstam een kopje koffie uit de thermosfles drinken, op een picknickkleedje een broodje eten, op een bankje in de rugzak naar een reep grabbelen die natuurlijk helemaal onderin is gezakt. 
Ouderwetse genoegens in ere hersteld,

Het jaar van bezoek krijgen maar toch afstand bewaren voor de zekerheid.  Geen knuffel met mijn kinderen, wel een “proost!” op twee armlengten afstand. Een jaar van heel gelukkig zijn met mijn gezin en mijn familie, omdat het heerlijk was om bij elkaar te kunnen komen.

Het jaar van weer even juf zijn, omdat de opvangkinderen niet naar school konden en een aantal wel bij mij kwamen.  Fijn om weer even bezig te zijn met kleuterwerkbladen, maar ik had problemen met sommen uitleggen voor de grotere kinderen omdat de methodes zo veranderd zijn.  

Het jaar van een mooie vakantie in Toscane gepland, samen met de kinderen en kleinzoon, maar die helaas niet door kon gaan. Het bleef bij voorpret

Het jaar waarin ik mijn 60e verjaardag vierde op een stralende zomerdag in de tuin, een dag waarop ik enorm verwend ben en waarvan ik genoten heb. Mijn hele gezin weer bij elkaar, wat was ik daar dankbaar voor

Het jaar waarin ik na jaren weer eens mijn lieve vriendin van vroeger kon bezoeken, wat was het ontzettend gezellig en wat een bizar idee dat we elkaar al 55 jaar kennen

Het jaar waarin ik voelde dat ik mijn werk niet meer goed kon volhouden maar een beslissing daarover steeds voor me uitschoof. Ik wilde het niet toegeven, niet aan mezelf en niet aan mijn omgeving

Het jaar waarin ik afscheid moest nemen van ons oudste konijn, die met haar komst  zoveel vreugde heeft gebracht na alle verdriet destijds. Mijn eigen lieve Sunny, ik mis je nog steeds. 

Het jaar waarin ik uiteindelijk op een rare manier viel en mijn voet brak, daardoor letterlijk stil gezet ben en wel moest nadenken

Het jaar waarin ik corona kreeg en er gelukkig zo goed weer uitgekomen ben

Het jaar waarin ik uiteindelijk de moeilijke beslissing nam om met mijn werk te stoppen.
Kunnen loslaten wat ik in 16 jaar had opgebouwd, kunnen toegeven dat dit het beste was. De lieve reacties van de ouders, het goede afscheid van de kinderen. 

Het jaar van toch nog een operatie op de valreep en toch nog samen kerst kunnen vieren met glittergips

Het jaar van gewonnen schrijfwedstrijden, gehaakte dekens, tekeningen waar ik blij van werd om daarmee bezig te zijn

Het jaar van “oma Annejies is jief” 

Het jaar van mijn lieve gezin, familie, vrienden en belangstellenden. Het jaar waarin ik zo duidelijk zie en voel wie belangrijk voor me zijn en voor wie ik belangrijk ben

Het jaar waarin ik op de laatste dag zeg:  ‘de toekomst ligt helemaal open. Ik ben zo benieuwd!’

Lieve lezers:

Mijn favoriete programma van dit moment: The Repair Shop. Ken je het? De afgelopen tijd kwam het iedere avond om 17.30 bij de BBC. Precies op de tijd dat ik ga koken maar daar is de opnameknop voor uitgevonden. En was het heerlijk om ‘smorgens, met een kop koffie, in alle rust het alsnog te kijken. 
In een prachtige rietgedekte boerderij ergens in Hampshire werkt een aantal ambachtslieden. Een verschrikkelijk ouderwets woord, maar het dekt wel de lading.
Ze kunnen alles repareren wat binnengebracht wordt, ieder met zijn of haar specialiteit.
Of het nou een hobbelpaard van 5 generaties geleden is, wat de laatste 20 jaar in een vochtige schuur heeft staan rotten of een herdenkingsbord wat te pletter is gevallen in 100 scherven, ze maken het heel. Je kan het zo gek niet bedenken of mensen komen er mee aan. Het gaat dan wel altijd om een voorwerp waar een grote emotionele waarde aan zit. “Ik kreeg deze van mijn oma en dat was in de tijd dat….” etc.  Of: “Mijn vader was voor de oorlog daar en daar gesitueerd en leerde toen mijn moeder kennen en ze hebben voor hun huwelijk dit gekregen en het heeft de oorlog overleefd en altijd op onze schoorsteenmantel/vensterbank/buffetkast/noemiedereplaatsmaarop gestaan”
Vaak mooie herinneringen, soms hartverscheurend, maar altijd heel erg belangrijk voor degenen die met het kapotte voorwerp aankomen. Soms denk ik: hoe kom je erbij om dit te bewaren?  

Een bak met talloze scherfjes en brokjes van wat ooit een beeldje van klei geweest is bijvoorbeeld. Het dingetje was een keer kapot gevallen en ik kan me de tranen van wanhoop die je op dat moment huilde heel goed voorstellen, als dat beeldje het enige is wat je nog had van je overleden broer. Je kroop huilend rond op handen en knieën om alle fragmentjes te verzamelen  in een bak die je vervolgens jarenlang bewaard hebt. Omdat je het enige tastbare wat je nog hebt, niet kan loslaten, ook al is het helemaal kapot en onherkenbaar geworden. En dan mag je naar de Repair Shop en is daar ene Kirsten (de commentator spreekt die naam altijd uit alsof hij net een veel te grote hap slagroomtaart heeft genomen) en die vindt het een uitdaging en kan niet wachten om eraan te beginnen. Vervolgens krijgt ze het voor elkaar om die talloze stukjes in elkaar te puzzelen, alle breuklijntjes onzichtbaar te maken en te glimlachen naar je als je helemaal geëmotioneerd het beeldje weer in je handen kan houden.  En dan mag je het weer mee naar huis nemen.
Ikzelf vind dat altijd een doodeng moment, stel je voor dat je over de drempel struikelt en het ding valt nogmaals kapot. Gelukkig zijn dat soort momenten nog niet voorgekomen, in ieder geval worden die niet uitgezonden.
Hetzelfde met een stoel die eruit ziet als een gammel wrak, een schilderij waar de vellen aanhangen, een blikken opwindauto die geblutst en kaal is en 3 wielen mist, een ketting waar cruciale onderdelen van kwijt zijn, een teddybeertje wat vrijwel vergaan is, een tafeltje met ingelegd hout waar iemand een hete pan op had gezet zodat alle mozaiek vernield is: ze repareren het, Kirsten en haar collega’s. De houtbewerker, de klokkenmaker, de zilversmid, de naaisters, de schilderijrestaurateur, de leerbewerkster, en last but not least de metaalbewerker/smid waar ik stiekem een beetje verliefd op ben zoals ik dat vroeger was op Floris of David Bowie.  (Ok, nu het hier zwart op wit staat is het niet meer stiekem natuurlijk), stuk voor stuk echt onvoorstelbaar goede vakmensen. Eigenlijk vind ik het kunstenaars. 

Deze week moet ik het zonder Repairshop doen want de BBC heeft nu kerstprogramma’s, op z’n Brits. En zit ik dus een blog te schrijven op de tijd dat ik anders voor de tv zit. 
Ik ben een klein beetje uit mijn doen, want ik moet onverwacht de dag voor Kerstmis naar mijn eigen Repairshop. Nadat ik 11 weken geleden viel en mijn voet brak is er vrijwel nog  niets aan genezing te zien en besloot men gister dat ik alsnog geopereerd ga worden. En wel op 24 December. Ik verschoot daar wel even van, zag de plannen voor Kerstmis al in het water vallen en werkelijk, dat had ik niet aangekund, na alles wat er al afgezegd moest worden en niet door kon gaan de afgelopen maanden. Maar het is een dagopname en de arts zei: U kunt daarna gewoon Kerst gaan vieren met uw gezin. 
Dus daar vertrouw ik dan maar op. Probeer zoveel mogelijk voor te bereiden en op Eerste Kerstdag zelf heb ik genoeg lieve helpende handen om me heen.
Ik krijg een plaatje of 2 schroeven in mijn voet om de breuk te fixeren en daarna moet het weer helemaal in orde komen.
Dus ik ga ervoor. Ben ook echt wel dankbaar dat ik niet op de lijst van uitgestelde operaties terecht ben gekomen.
Wie weet is degene die het metaalwerk aanbrengt ook wel een hele leuke, net als op tv.
In ieder geval heb ik er het volste vertrouwen in dat dit ook vakmensen zijn. En ga ik straks met een netjes gerepareerde voet weer naar huis.

Fijne feestdagen allemaal! 

Kijk je, net als wij, veel films en series, dan gaan je dingen opvallen. Clichés, dingen die iedere keer weer terugkomen. Tenminste in de genres die wij kijken. Maar ik denk dat het overal wel zo is, alleen zullen het dan andere clichés zijn.
Ik heb er een paar van ‘onze’ op een rij gezet. Er zullen er nog meer zijn en ik verheug me erop dat jullie het lijstje aan kunnen vullen!

Komtie, in willekeurige volgorde: 

Personen met astma zijn standaard sneue figuren en (potentiële) gepesten. Ze lopen voortdurend met een inhalator in de hand en ze nemen zoveel pufjes dat ik, als ik op die manier met mijn medicijnen om zou gaan, binnen een halve dag in het ziekenhuis zou liggen met hartritmestoornissen en spasmen. Bovendien zou mijn zorgverzekering aan de bel trekken waarom ik in vredesnaam 7 inhalatoren per week nodig heb in plaats van 1 per maand. En me vervolgens een assertiviteitscursus aanraden. 

In films en series waar mensen op missie gaan, is er een vast team. Zou dat misschien wettelijk vastgelegd zijn?  Of het nou astronauten, onderzoekers in een duikboot, tijdreizigers, archeologen of natuurwetenschappers zijn, het is altijd een trio: twee mannen (een lichte en een donkere) en een knappe jonge vrouw.
Uiteraard is er wat onderhuidse spanning tussen die drie.
Ze halen niet allemaal het einde van de missie, maar de vrouw overleeft het altijd.
Ze ziet er immer verzorgd uit, ook al is er geen wastafel of spiegel in de verre omtrek aanwezig. Ze draagt ook zeker geen fleecevest of ecco’s , heeft nooit een badhairday en ze is nooit ouder dan 35.  Wie weet mag je na die leeftijd ook niet meer op missie, ik weet het eigenlijk niet. 

En dan de minder spectaculaire situaties:

Komt iemand thuis met boodschappen dan zit er standaard prei in de tas. (Bert, je zou een goede acteur zijn) Maar als het eten voorbereid wordt, dan is die prei nergens meer te bekennen, want in de keukens worden uitsluitend wortels gesneden. Altijd en immer, in ieder huishouden, rijk of arm, er worden wortels gesneden. Die worden daarna weggegooid denk ik, want als het eten op tafel staat, zijn de wortels weer verdwenen. Dan zijn het ineens erwtjes en boontjes. 

Over dat eten gesproken:  wat er op de borden ligt ziet er altijd heerlijk uit. Je krijgt er zelf trek van en kan het bijna ruiken. Vervolgens pakken de mensen een vork en gaan wat met dat eten zitten schuiven, ze prikken er een paar keer in, maar nemen geen hap.
Daarna is ofwel de scène afgelopen of er wordt afgeruimd. Niemand, maar dan ook echt niemand, heeft zijn bord leeg. 

Wat ze wel doen is wijn drinken. Bij thuiskomst eerst een glas wijn. Er is nooit een aangebroken fles, iedere keer wordt er een nieuwe  opengemaakt,  met een kurkentrekker. De schroefdoppen die wij hebben zie ik eigenlijk niet. En de fles gaat buiten beeld dus blijkbaar leeg, want de volgende keer gaat er gewoon weer een nieuwe open.
Staat er een glas melk of water op tafel, dan blijft dat onaangeroerd staan. Staat er wijn op tafel, dan wordt er wèl van gedronken. Zou ik ook doen trouwens, als ik actrice was. Liefst de scène nog een paar keer overdoen natuurlijk. Ik word steeds losser en kom echt in mijn personage. (ik voel een nieuwe carrière aankomen) 

Als er gestreken wordt, staat de strijkplank in de huiskamer en staat de vrouw altijd een volkomen kreukloos lichtblauw overhemd te strijken. Het ding is klaarder dan klaar, maar ze blijft het strijkijzer er maar overheen halen.  Er staat verder ook geen uitpuilende wasmand, zelfs geen kleintje. 

Bij de detectives die we kijken komen de inspecteur en zijn secondant nogal eens bij mensen op bezoek. Om vragen te stellen, een alibi te checken, dat soort dingen.
En altijd gaat de ondervraagde gewoon door met waar hij of zij mee bezig was. Niet even beleefd blijven staan, of gaan zitten. Maar druk verder gaan met dingen die echt niet kunnen wachten:  een stapel mappen van een bureau pakken en andersom opstapelen, dozen die duidelijk niets wegen, dus waar waarschijnlijk niets inzit , van de ene hoek naar de andere dragen, een omgespitte tuin nog verder omspitten, een knoop die al vastzit nog vaster aannaaien. Of een bezem naar de schuur brengen aan de andere kant van de tuin, terwijl de detectives braaf achter ze aanlopen en tegen hun rug aanpraten. Niet netjes. Wat nog onbeleefder is:  een glas whiskey of iets dergelijks inschenken en uitgebreid in de enige fauteuil  die er is gaan zitten hijsen, de detectives ondertussen gewoon voor je laten staan en niets aanbieden.
Blijkbaar barsten al die ondervraagden , of ze nou wel of niet de dader zijn, van zelfvertrouwen en kunnen ze het zich veroorloven om normale omgangsvormen te laten varen. Erg ongemakkelijk.

En dan nog een korte, maar  last but not least:  Met Kerstmis ligt er sneeuw.  Altijd. Zelfs in Nederland. Was het maar zo’n feest. 

Ok. Ik pretendeer niet een serie of film te kunnen bedenken die volkomen origineel is en waarin geen enkel cliché voorkomt. Maar sommige dingen kunnen best weg of vervangen worden door wat anders. Het is een beetje gemakkelijk om voort te borduren op wat een keer gewerkt heeft. Verras me eens met iets anders dan een dreamteam, een lichtblauw overhemd of gesneden wortels.
Maak een dialoog zo boeiend dat je gewoon kunt kijken naar mensen die tegenover elkaar zitten, in plaats van de scène ‘dynamisch’ te maken met flauwekulbezigheden.
Want die clichés leiden af en maken het ongeloofwaardiger dan het moet zijn.
En o ja, leer een acteur hoe je een inhalator echt moet gebruiken of geef hem anders gewoon een leuke bellenblaas. Dat geeft vast meer effect, met dat rare gehijg en gepuf.

Maandagmorgen.  Als de wekker gaat is het nog net zo donker als midden in de nacht. Net zo donker als gister bij het avondeten. Het is veel langer donker dan licht in deze tijd. Ik hou daar niet van. Ja, heus gezellig met een lampje en een kaarsje, maar liever heb ik daglicht, zon en een paar uurtjes donker voor een rustige slaap.
Op de kortste dag is er maar 7,5 uur daglicht van de 24 uur.
Maar! Ik realiseer me ineens dat het over 2 weken al 21 december is!
Het is een beetje rare herfst voor mij. Voet gebroken, corona gehad, besloten mijn bedrijf te sluiten, met al die dingen ging de tijd best snel.
Dat het strakjes alweer de kortste dag is en het daarna langzaamaan weer langer licht gaat worden, daar word ik blij van. 

Ik hou van daglicht, zon, mooie luchten met helderwitte wolken. Mijn stemming is heel erg beïnvloedbaar door de kleur van de dag. Op een grauwe dag voel ik mezelf ook grauw, en van donker hou ik al helemaal niet, behalve om te slapen. Daar ben ik natuurlijk niet de enige in, massa’s mensen hebben dat.

In onze taal is het daglicht ook positief en de duisternis negatief. 
De avond valt. Dat klinkt niet goed. De ochtend valt niet. Die gloort of kriekt. Overigens ken ik niets anders dat kriekt. Jullie? Gloren wel, dat is een positief woord. Hoop gloort ook.
Als iets het daglicht niet kan verdragen, dan deugt het niet. Als iemand met duistere zaken bezig is ook niet.
Toch kan licht niet zonder donker bestaan. Wat een gefilosofeer op de maandagochtend. 

Inmiddels is het 8.15 u.  Het begint te schemeren. Maar ik denk niet dat het een heldere dag wordt. Die paar uur daglicht vallen de laatste tijd ook nog tegen. Grauw, regenachtig, grijs.
Ik ben op zich een voorstander van mijzelf mee laten gaan met de cycli van de natuur. Dus niet met allerlei kunstgrepen de natuurlijke gang van zaken beïnvloeden. Maar toch heb ik vorig jaar een daglichtlamp gekocht. Een kunstmatig hulpmiddel, maar het werkt voor mij.
Als ik in deze dagen een poosje die lamp aan heb voel ik me beter. Vooruit dan maar. Anders val ik ten prooi aan ‘zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming’  (Heere Heeresma)
Dat dekt de lading wel. Geen gekneuter bij de open haard,maar gesomber bij de radiator.
En dat wil ik helemaal niet!  Nee, ik hoef niet altijd happy happy joy joy te zijn, maar er moet wel wat blijven gloren. 
De kortste dag gloort! Ik ga er haast van krieken.