Dit boekje zag ik in het Hoogeland Museum in Warffum. Mijn eerste reactie was dat ik ging steigeren. Mentaal gezien dan. Er zit in mij een soort oer-frustratie over de ongelijke positie van meisjes/vrouwen ten opzichte van jongens/mannen door de geschiedenis heen. Ik ben geen feministe, maar ik ben er erg op gebrand dat mannen en vrouwen als gelijkwaardig worden beschouwd. Wat iets anders is als gelijk, want natuurlijk zijn er verschillen en dat maakt het leven mijns inziens alleen maar leuker.
Maar dat de vrouw een ondergeschikte positie zou hebben aan die van de man, dat wil er bij mij niet in. En heeft er ook nooit in gewild, ik vind het een enorme onrechtvaardigheid.

Zo’n titel als “Rekenboek voor meisjes” was in eerst instantie dan ook koren op mijn opstandige molen. Maar gelukkig kan ik ook nog mijn verstand gebruiken en begreep ik dat dit wel wat genuanceerder lag, gezien de verschijningsdatum van het boekje. Ik ben dan ook op zoek gegaan naar informatie over de achterliggende reden voor deze uitgave. En eigenlijk bleek het juist goed, dit boekje, omdat het gebruikt werd voor de scholing van meisjes. Een stap in de verbetering van de positie van vrouwen, voor wie het tot dan toe niet nodig werd gevonden dat ze een opleiding kregen. Vanaf de geboorte was een meisje al voorbestemd voor dienstbaarheid , eerst in het gezin waar ze opgroeide, later als hulp bij een ander, nog later als moeder van haar eigen gezin. Bij hoge uitzondering mocht een meisje verder leren, als ze tenminste in de juiste (lees: hoge) maatschappelijke klasse was geboren en het werd als onvrouwelijk gezien.

Ik heb nooit kunnen begrijpen waarom mannen zich superieur opstelden tegenover vrouwen, en al helemaal niet hoe ze de kans gekregen hebben om de hele maatschappij daarop in te richten.
Bescherming is iets anders dan overheersing, waar is het misgegaan?
Wat gaf mannen het recht om te beslissen dat een meisje niet mocht doorleren, een vrouw niet mocht werken. Het is voor mij niet voor te stellen dat in Nederland pas in 1956 , dat is 5 jaar voor mijn geboorte, de wet werd opgeheven dat een vrouw na haar huwelijk handelingsonbekwaam werd. Ze mocht voor 1956 niet zelf een bankrekening openen, geen hypotheek afsluiten en de wettelijke ouderlijke macht over hun gezamenlijke (!) kinderen lag bij de man.
Echt hoor, ik hou veel van mijn man, maar om mijn zelfstandigheid en identiteit op te geven voor hem, dat gaat me te ver. En voor hem ook, dat weet ik heel zeker. Want gelukkig zijn er in mijn omgeving geen mannen die vrouwen ondergeschikt maken. En in theorie zijn ze er helemaal niet meer in onze Nederlandse maatschappij. Maar in de praktijk helaas toch nog wel. De bazen die vrouwelijke werknemers kwalijk nemen dat ze zwanger worden, omdat dat betekent dat ze met verlof moeten kunnen gaan. De mannen die lacherig doen over vrouwen op belangrijke posities. Of de mannen die, zogenaamd niet gemeend, grapjes maken over dat het enige recht van de vrouw het aanrecht is. Ze bestaan nog steeds, echt. Tegenwoordig helaas zelfs weer in de politiek, de superieure intellectuele man die neerkijkt op de zwakke vrouw. Zou degene die ik bedoel trouwens wel doorhebben dat die inmiddels beruchte Minerva de godin van het verstand, vindingrijkheid, wijsheid en menselijke geest is? Godin, dus een vrouw?

“Rekenen voor meisjes”. Misschien had ik als vrouw dit hele stukje niet kunnen schrijven als er geen weldenkende heren waren geweest die in 1844 dit boekje uitgegeven en gepromoot hadden. Het was immers wel degelijk een flinke stap verder in de emancipatie van de vrouw, dat meisjes onderwijs kregen op goede scholen. Als ik het in dat licht zie, hoef ik niet gefrustreerd te wezen. Dan moet ik er juist blij mee zijn.
Omdat er destijds al mensen geweest zijn die inzagen hoe onrechtvaardig en onterecht het verschil in positie tussen jongens en meisjes, de toekomstige mannen en vrouwen, was. En die daar een eind aan wilden maken door te beginnen bij de basis: het onderwijs.
Ik maak hiervoor een buiging, als tegenbeweging voor mijn eerdere, ongenuanceerde gesteiger.